Бруто домашен производ (БДП) по глава на жител е мерка на економската продукција на една земја по број на жители. Се пресметува со делење на БДП со вкупниот број на население, што овозможува споредба на релативните економски перформанси на различни земји и региони.

Во 2024 година, неколку европски земји продолжуваат да се соочуваат со економски предизвици што резултираат во низок БДП по глава на жител. Подолу е преглед на најсиромашните европски земји според БДП по глава на жител, заедно со факторите што придонесуваат за нивните економски потешкотии и просечната месечна плата.

1. Украина 🇺🇦

• БДП по глава на жител: Приближно €3,500
• Просечна месечна плата: Приближно €400

Причини:

• Конфликт: Продолжениот конфликт со Русија сериозно ја оштети инфраструктурата, доведе до загуба на човечки капитал и ги наруши трговските патишта.
• Политичка нестабилност: Персистентните политички проблеми ги одвраќаат инвестициите и ги забавуваат економските реформи.

2. Косово 🇽🇰

• БДП по глава на жител: Приближно €4,000
• Просечна месечна плата: Приближно €500

Причини:

• Ограничено меѓународно признавање: Како делумно призната држава, Косово се соочува со значајни пречки во меѓународната трговија и инвестиции.
• Висока невработеност: Високите стапки на невработеност, особено меѓу младите, го попречуваат економскиот раст.

3. Молдавија 🇲🇩

• БДП по глава на жител: Приближно €4,500
• Просечна месечна плата: Приближно €350

Причини:

• Економска структура: Економијата на Молдавија е силно зависна од земјоделството, што е помалку профитабилно во споредба со индустриските и услужните сектори.
• Миграција: Голем дел од работоспособното население емигрира за подобри можности, што води до недостаток на квалификувана работна сила.

4. Белорусија 🇧🇾

• БДП по глава на жител: Приближно €6,000
• Просечна месечна плата: Приближно €450

Причини:

• Авторитарен режим: Политичката клима под авторитарната влада доведе до меѓународни санкции и намалени странски инвестиции.
• Економска зависност: Силната зависност од Русија ги ограничува економските диверзификации.

5. Азербејџан 🇦🇿

• БДП по глава на жител: Приближно €6,500
• Просечна месечна плата: Приближно €500

Причини:

• Зависност од нафта: Економијата е силно зависна од извозот на нафта, што ја прави ранлива на флуктуации во глобалните цени на нафтата.
• Корупција: Високите нивоа на корупција го попречуваат економскиот развој и правичната дистрибуција на богатството.

6. Босна и Херцеговина 🇧🇦

• БДП по глава на жител: Приближно €7,000
• Просечна месечна плата: Приближно €500

Причини:

• Етнички поделби: Политичкиот систем е комплициран од етнички поделби, што води до неефикасно управување.
• Висока невработеност: Високите стапки на невработеност продолжуваат да бидат значаен проблем, особено меѓу младите.

7. Ерменија 🇦🇲

• БДП по глава на жител: Приближно €7,500
• Просечна месечна плата: Приближно €400

Причини:

• Геополитички конфликти: Продолжените конфликти, особено со Азербејџан, и затворените граници со Турција ги ограничуваат економските можности.
• Без излез на море: Локацијата без излез на море ги зголемува трошоците за транспорт и ги ограничува трговските патишта.

8. Грузија 🇬🇪

• БДП по глава на жител: Приближно €8,000
• Просечна месечна плата: Приближно €400

Причини:

• Регионални конфликти: Неодредените конфликти во регионите Абхазија и Јужна Осетија го оптоваруваат економијата.
• Економска транзиција: Преминувањето од советски стил на економија кон пазарна економија е бавно и предизвикувачко.

9. Северна Македонија 🇲🇰

• БДП по глава на жител: Приближно €8,500
• Просечна месечна плата: Приближно €600

Причини:

• Политичка нестабилност: Честите политички кризи го попречуваат долгорочното економско планирање и реформи.
• Одложена интеграција во ЕУ: Бавното напредување кон членство во Европската унија го ограничува пристапот до фондови и пазари.

10. Албанија 🇦🇱

• БДП по глава на жител: Приближно €9,000
• Просечна месечна плата: Приближно €450

Причини:

• Слаба инфраструктура: Лошата инфраструктура влијае на деловните операции и странските инвестиции.
• Неформална економија: Значителен дел од економијата останува неформален, што влијае на даночните приходи и економската стабилност.

11. Србија 🇷🇸

• БДП по глава на жител: Приближно €9,500
• Просечна месечна плата: Приближно €600

Причини:

• Постконфликтно закрепнување: Економијата сè уште се опоравува од последиците на Југословенските војни.
• Бавни економски реформи: Постепената имплементација на неопходните економски реформи го попречува растот.

Овие земји се соочуваат со различни економски предизвици што придонесуваат за нивниот низок БДП по глава на жител. Политичката нестабилност, конфликтите, зависноста од одредени индустрии и високата невработеност се заеднички проблеми меѓу овие нации. Решавањето на овие проблеми бара сеопфатни и долготрајни напори во управувањето, економските реформи и меѓународната соработка.

За подетални информации, можете да се обратите на извори како Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) и Светската банка, кои обезбедуваат обемни податоци и анализи за економските услови на овие земји.